تابعیت دوگانه - تابعیت مضاعف

تابعیت مضاعف یا چندگانه وضعیت شخصی است که همزمان تابعیت دو یا چند کشور را دارد.

یعنی برخی کشورها به شما اجازه میدهند که به تابعیت آن کشور درآیید در حالی که همزمان تابعیت کشور قبلی خود را نیز حفظ کنید.

در تصویر زیر،کشورهای سبز آنهایی هستند که تابعیت دوگانه را قبول دارند.

مثال کشورهایی که تابعیت دوگانه را قبول دارند(کشورهای سبز در تصویر بالا):

چنانچه یک ایرانی در کشور فنلاند بخواهد به تابعیت فنلاند درآید ==> کشور فنلاند به او اجازه میدهد که همچنان تابعیت ایرانی خود را حفظ کند و پاسپورت ایرانی اش را نگه دارد

مثال کشورهایی که تابعیت دوگانه را نمیپذیرند(کشورهای قرمز در تصویر بالا):

چنانچه یک ایرانی در کشور دانمارک بخواهد به تابعیت دانمارک درآید ==> از نظر حکومت دانمارک او باید ابتدا تابعیت ایرانی اش را ترک کند ==> سپس تابعیت دانمارکی بگیرد (در صورت ترک تابعیت این فرد دیگر ایرانی محسوب نمیشود و برای سفر به ایران باید ویزای ایران بگیرد)

در مورد ترک تابعیت به این پست مراجعه نمایید.

یک نکته عجیب! در مورد تابعیت دوگانه در ایران!

یکی از مشکلاتی که قوانین ایران دارد و حقوقدانها مدتهاست بر سر آن اختلاف دارند (به دلیل تناقض های قوانین این است)

طبق قوانین ایران هیچ کس درون ایران نباید تابعیت دوگانه داشته باشد ==> اصل  41 قانون اساسی اینطور میگوید:

تابعیت‏ کشور ایران‏ حق‏ مسلم‏ هر فرد ایرانی‏ و دولت‏ نمی‏ تواند از هیچ‏ ایرانی‏ سلب‏ تابعیت‏ کند، مگر به‏ درخواست‏ خود او یا در صورتی‏ که‏ به‏ تابعیت‏ کشور دیگری‏ درآید.

این یعنی اگر یک ایرانی، مثلا به تابعیت کشور فنلاند درآمد ==> از آن لحظه دیگر شهروند ایران محسوب نمیشود و سفارت ایران حق ندارد به این فرد گذرنامه بدهد یا گذرنامه اش را تمدید کند و ...

اما در عمل اینگونه نیست!!!!

هنوز هم در ایران گاهی بحث میشود که ایرانیانی که در ایران هستند و تابعیت مضاعف دارند باید بروند و تابعیت خارجی را لغو کنند (اوج این مباحث در زمانی مطرح شد که جناب مدیرعامل محترم بانک ملی (خاوری)  در یک حرکت محیر العقول به کانادا تشریف بردند)

در حالی که قانون ماده 988 قانون مدنی ایران اینگونه گفته شده است:

اتباع ایران نمی توانند تبعیت خود را ترک کنند مگر به شرایط ذیل :

1- به سن 25 سال تمام رسیده باشند .

2- هیات وزراء خروج از تابعیت آنان را اجازه دهد.

3- قبلا تعهد نمایندکه در ظرف یک سال از تاریخ ترک تابعیت حقوق خود را بر اموال غیرمنقول که در ایران دارا می باشند و یا ممکن است بالوراثه دارا شوند ولو قوانین ایران اجازه تملک آن را به اتباع خارجه بدهد و بنحوی از انحاء به اتباع ایرانی منتقل کنند زوجه و اطفال کسی که بر طبق این ماده ترک تابعیت می نمایند اعم از اینکه اطفال مزبور صغیر یا کبیر باشند از تبعیت ایرانی خارج نمی گردند مگر اینکه اجازه هیات وزراء شامل آنها هم باشد.

4- خدمت تحت السلاح خود را انجام داده باشند .

خلاصه اینکه این موضوع هنوز جای بحث دارد و تکلیف معلوم نیست. اگر کسی اطلاعات دقیق دارد لطفا به ما هم بگوید! 

ترک تابعیت ایران

ترک تابعیت به معنی خروج از شهروندی کشور مورد نظر است. مثلا یک ایرانی در فنلاند زندگی میکند و تابعیت فنلاند را کسب کرده و هم اکنون هم پاسپورت فنلاندی دارد و هم پاسپورت ایرانی

تصور کنید این فرد دیگر نمیخواهد ایرانی محسوب شود ==> باید ترک تابعیت ایران کند

برخی کشورها (مانند دانمارک یا نروژ یا ...) برای این که فردی به تابعیت کشورشان در بیاید، آن فرد را موظف میکنند که تابعیت کشور قبلی اش را لغو کند. مثلا یک فرانسوی اگر بخواهد شهروند دانمارک شود==> باید تابعیت فرانسوی اش را ترک کند و تابعیت دانمارک بگیرد ==> این فرد دیگر فرانسوی محسوب نمیشود و در فرانسه مانند یک خارجی با او رفتار خواهد شد.

---

ترک تابعیت ایرانی

ماده 988 قانون مدنی ایران:

اتباع ایران نمی توانند تبعیت خود را ترک کنند مگر به شرایط ذیل :

1- به سن 25 سال تمام رسیده باشند .

2- هیات وزراء خروج از تابعیت آنان را اجازه دهد.

3- قبلا تعهد نمایندکه در ظرف یک سال از تاریخ ترک تابعیت حقوق خود را بر اموال غیرمنقول که در ایران دارا می باشند و یا ممکن است بالوراثه دارا شوند ولو قوانین ایران اجازه تملک آن را به اتباع خارجه بدهد و بنحوی از انحاء به اتباع ایرانی منتقل کنند زوجه و اطفال کسی که بر طبق این ماده ترک تابعیت می نمایند اعم از اینکه اطفال مزبور صغیر یا کبیر باشند از تبعیت ایرانی خارج نمی گردند مگر اینکه اجازه هیات وزراء شامل آنها هم باشد.

4- خدمت تحت السلاح خود را انجام داده باشند .

تبصره الف: کسانی که بر طبق این ماده مبادرت به تقاضای ترک تابعیت ایران و قبول تابعیت خارجی 

می نمایند علاوه بر اجرای مقرراتی که ضمن بند (3) از این ماده درباره آنان مقرر است باید ظرف مدت سه ماه از تاریخ صدور سند ترک تابعیت از ایران خارج شوند چنانچه ظرف مدت مزبور خارج نشوند مقامات صالحه امر به اخراج آنها و فروش اموالشان صادر خواهند نمود و تمدید مهلت مقرره فوق حداکثر تا یکسال موکول به موافقت وزارت امور خارجه می باشد .

تبصره ب : هیات وزیران می تواند ضمن تصویب ترک تابعیت زن ایرانی بی شوهر ترک تابعیت فرزندان او را نیز که فاقد پدر و جد پدری هستند و کمتر از 18 سال تمام دارند و یا به جهات دیگری محجورند اجازه دهد فرزندان زن مـــذکور نیز که به سن 25 سال تمام نرسیده باشند می توانند به تابعیت از درخواست مادر ، تقاضای ترک تابعیت نمایند .

---

نکته: شما نمیتوانید بدون انجام خدمت سربازی، تابعیت خود را ترک کنید ==> مثلا فردی در آلمان پاسپورت آلمانی دارد و خدمت سربازی هم نگذرانده است==> این فرد نمیتواند تابعیت ایرانی خودش را ترک کند (مگر این که به هر دلیلی ابتدا کارت معافیت یا .... بگیرد و سپس اقدام برای ترک تابعیت کند)

آغاز به کار این وبلاگ

با سلام به همه دوستان

مباحثی که در این وبلاگ مطرح میگردد، قبلا در یک فروم اینترنتی در حال پیگیری بود که با تنگ نظری مدیران آنجا، ترجیح دادم در اینجا مطرح کنم.

این پست در آینده آپدیت میشود

گذرنامه ایرانی، تابعیت ایرانی- قوانین- قسمت 1

نکته مهم ==> اگر حوصله خواندن مباحث تئوری را ندارید، یکراست بروید به سراغ مثالهایی که در همین پست آورده ام (که معمولا پس از خواندن آن مثالها علاقمند میشوید که برگردید و مباحث تئوری را دقیق بخوانید!)

تابعیت

تابعیت در واقع رابطه ی یک فرد با یک حکومت می باشد و به اصطلاح حقوقی به معنای عضویت یک فرد در جمعیت تشکیل دهنده ی یک دولت گفته می شود و یا به عبارتی دیگر تابعیت نشان دهنده رابطه ی سیاسی، حقوقی و معنوی یک شخص با کشوری معین است.

انواع تابعیت

1. تابعیت ذاتی

2. تابعیت اکتسابی

---

تابعیت ذاتی

   تابعیت ذاتی به تابعیتی گفته می شود که فرد به محض به دنیا آمدن به صورت اتوماتیک آن را کسب میکند. در کشورهای مختلف دنیا تابعیت ذاتی و یا اصلی از دو طریق به شهروندان اعطا میشود.

تابعیت ذاتی عموماً مبتنی بر دو سیستم است: سیستم خون و سیستم خاک. 

سیستم خون

فردی که والدین او تابعیت کشور A را دارند، او نیز تابعیت کشور A را خواهد گرفت.

تقریباً تمام کشورهای دنیا تابعیت خونی را به رسمیت می شناسند، هر چند اخیراً در بعضی از کشورهای مهاجر پذیر، محدودیت هایی را قائل شده اند.

سیستم خاک

فقط کسی که درون خاک کشور A متولد شده باشد، تابعیت کشور A را خواهد گرفت

در ایران ==> تابعیت به طور عمده بر سیستم خون متکی است==> کسی که از پدر ایرانی (در داخل ایران یا بیرون از ایران) متولد شود ایرانی است اگرچه مادرش غیرایرانی باشد.

در آمریکا و کانادا ==> تابعیت به طور عمده بر سیستم خاک مبتنی است. ( سیستم خون شرایط و قوانین خاص خود را دارد)

نکته: طبق قوانین جدید تابعیت کانادا، در صورتیکه فردی خارج از کانادا متولد شده باشد و هیچکدام از والدین کانادایی اش، متولد کانادا نباشند، تابعیت کانادایی را به صورت اتوماتیک کسب نمی کند مگر آنکه حداقل یکی از والدینش قبل از کسب تابعیت کانادایی، مهاجر کانادا بوده باشد. پس بدین ترتیب مهاجرین که تبعیت کانادایی اخذ نموده اند، لازم نیست نگران تابعیت فرزندشان در صورت به دنیا آمدن وی در خارج از خاک کانادا باشند.

ظاهرا در اروپا تنها کشور ایرلند می باشد که تابعیت خاکی را قبول دارد و در سوئد در صورتی تابعیت خاکی اعطا می شود که کودک هیچ تابعیت دیگری نداشته باشد و از پدر و مادری بی هویت به دنیا آمده باشد.

---

تابعیت اکتسابی

به تابعیتی گفته می شود که فرد در هنگام تولد آنرا کسب نکرده و بعداً به خاطر پدید آمدن شرایطی آن را اخذ نموده است که خود به چند دسته تقسیم می شود:

1. تابعیت تحصیلی

 به تابعیتی گفته می شود که در نتیجه ی اراده و درخواست فرد متقاضی صادر می شود. مثلا یک ایرانی در آلمان درخواست تابعیت آلمان میکند و در نهایت به او اعطا میشود.

2. تابعیت تبعی

  به تابعیتی گفته می شود که شخص نه به اراده خود بلکه به اراده و خواست فرد دیگری دارا می شود. مانند فرزند خوانده ای که بنابر درخواست والدین جدیدش تابعیت پدرخوانده و یا مادرخوانده ی خود را کسب می کند.

3. تابعیت تحققی

به تابعیتی گفته می شود که شخص در نتیجه ازدواج کسب می کند. 

4. تابعیت اجباری

به تابعیتی گفته می شود که فرد بر اثر اشغال و فتح کشورش توسط کشوری دیگری و یا تقسیم شدن کشوری به کشورهای کوچکتر دیگر به اجبار کسب می کند. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و دگر کشورهای بلوک شرق از قبیل  چکسلواکی و یا یوگوسلاوی سابق را می توان از این نوع تابعیت نام برد.

5. تابعیت افتخاری

به تابعیتی گفته می شود که دولت ها به صورت استثنائی به بعضی از اشخاص بسیار مهم به پاس تقدیر از خدماتی که ارائه داده اند و یا فعالیتی که داشته اند اهدا می کند. 

6. تابعیت تجاری

  به تابعیتی گفته می شود که بعضی از دولت ها به منظور جلب سرمایه برای توسعه اقتصادی کشورشان در مقابل پرداخت مبلغ قابل توجه ای تابعیت آن کشور را اهدا می کنند.

7. تابعیت مذهبی

   به تابعیتی گفته میشود که فرد به دلیل تعلق داشتن به مذهبی خاصی، بلافاصله پس از ورودش به کشوری، تابعیت آن کشور را کسب می کند که می توان از آن کسب تابعیت اسرائیلی پس از پا گذاشتن هر مهاجر یهودی به خاک اسرائیل نام برد.

---

مثال ها

حالا اگر از مباحث تئوری بالا گذر کنیم، با در نظر گرفتن مثالهای زیر، موضوع بهتر برای شما مشخص میشود:

مثال 1:

یک مرد ایرانی در نروژ با یک خانم نروژی ازدواج میکند و صاحب فرزند میشود. 

این فرزند از نظر ایران ==> ایرانی است ==> برای ورود به ایران نمیتواند از پاسپورت نروژی اش استفاده کند و ویزای ایران بگیرد و ... ==> باید شناسنامه ایرانی و سپس پاسپورت ایرانی بگیرد ==> میتواند به ایران سفر کند.

نکته: این فرزند در صورتی که پسر باشد و 18 سال تمام داشته باشد در صورت سفر به ایران، نمیتواند خارج شود(بدلیل مشکل سربازی)

مثال 2:

یک ایرانی در نروژ حضور دارد و موفق به دریافت citizenship (حق شهروندی) نروژ شده است و دارای پاسپورت نروژی است

این فرد برای ورود به ایران باید با پاسپورت ایرانی اش وارد شود و نمیتواند از پاسپورت نروژی اش استفاده کند و ویزای ایران بگیرد و ...

مثال 3:

یک ایرانی در کشور دانمارک زندگی میکند و شهروند دانمارک است و پاسپورت ایرانی دارد. این شخص طبق قوانین ایران، ترک تابعیت کرده است. 

ار آنجایی که این فرد دیگر تبعه ایران محسوب نمیشود (ایرانی محسوب نمیشود) ==> میتواند با پاسپورت دانمارکی اش برای گرفتن ویزای ایران اقدام کند و به ایران سفر کند. از نظر ایران، این فرد یک خارجی است ==> حق رای دادن، استخدام در مناسب مهم و .... را در ایران  ندارد

مثال 4:

یک خانم باردار ایرانی که همسرش نیز ایرانی است به کانادا سفر میکنند ==> فرزند ایشان در کانادا بدنیا می آید ==> از نظر قوانین کانادا این نوزاد کانادایی است و میتواند پاسپورت کانادایی بگیرد || از نظر قوانین ایران این نوزاد ایرانی است.

مثال 5:

یک مرد افغانی که همسرش ایرانی است در ایران صاحب فرزند میشوند ==> این نوزاد از نظر ایران، ایرانی محسوب نمیشود و نمیتوان برایش شناسنامه ایرانی گرفت

نکته بسیار مهم:

یک خانم غیرایرانی در صورت ازدواج با یک مرد ایرانی، به صورت خودکار ایرانی محسوب میشود ( البته از نظر قوانین ایران)

دولت ایران موظف است به این خانم شناسنامه و پاسپورت ایرانی بدهد و این خانم فقط با پاسپورت ایرانی میتواند به ایران سفر کند.

مثال 6:

یک خانم فرانسوی با یک آقای ایرانی در فرانسه ازدواج میکنند. این خانم میتوانند از ایران درخواست کنند که شناسنامه و پاسپورت ایرانی به ایشان داده شود اما لزومی به انجام این کار نیست و میتوانند با همان پاسپورت فرانسوی به ایران سفر کنند.

نتبجه مهم:

تا زمانی که ترک تابعیت نکرده اید، ایرانی محسوب میشوید و برای تردد به ایران باید پاسپورت ایرانی داشته باشید.

بسیاری از دوستان از من میپرسند، مثلا ما در آلمان ساکن هستیم و پاسپورت آلمانی هم گرفته ایم و مثلا پاسپورت ایرانی مان گم شده یا ... آیا میتوانیم با پاسپورت آلمانی، ویزای ایران بگیریم و وارد ایران شویم؟؟ ==> پاسخ: خیر! شما تا زمانی که ایرانی هستید  باید برای ورود به کشور ایران، پاسپورت ایرانی بگیرید.

در مورد ترک تابعیت ایران، به این پست مراجعه نمایید.

نکته: در صورتی که نیاز به اطلاعات دقیق در خصوص تابعیت ایرانی دارید، باید  ماده 976 قانون مدنی را ببینید.

در نوشتن مطالب این پست از این وبلاگ نیز کمک گرفته شده است.